5.1 Dars: Harakatlanuvchi O'rtachalar (MA)

Indikatorlar Nima?

Texnik indikatorlar — bu narx va hajm ma'lumotlari asosida matematik hisob-kitoblar qilib, ularni grafikda vizual tarzda aks ettiruvchi vositalar. Ular bizga trend yo'nalishini, bozor kuchini va potensial burilish nuqtalarini aniqlashga yordam beradi.

Harakatlanuvchi O'rtacha (MA) — Trendning Kompasi

Moving Average (MA) — bu eng sodda va eng ko'p qo'llaniladigan indikator. Uning asosiy vazifasi — narxning "shovqinlarini" silliqlab, uning o'rtacha qiymatini ko'rsatish orqali joriy trend yo'nalishini aniqlashga yordam berish.

MA Turlari: SMA va EMA

Harakatlanuvchi o'rtachaning ikki asosiy turi mavjud:
• Oddiy Harakatlanuvchi O'rtacha (SMA): Belgilangan davrdagi barcha narxlarning o'rta arifmetik qiymatini hisoblaydi.
• Eksponensial Harakatlanuvchi O'rtacha (EMA): So'nggi narxlarga ko'proq "vazn" beradi, shu sababli narx o'zgarishlariga tezroq reaksiya qiladi.

MA'dan Qanday Foydalanamiz? 1-Usul: Trendni Aniqlash

Bu eng asosiy usul. Agar narx MA chizig'idan yuqorida harakatlanayotgan bo'lsa, bu ko'tariluvchi trend (Uptrend). Agar narx MA chizig'idan pastda bo'lsa, bu pasayuvchi trend (Downtrend).

2-Usul: Dinamik Qo'llab-quvvatlash va Qarshilik

Ko'tariluvchi trendda MA chizig'i narx uchun dinamik qo'llab-quvvatlash vazifasini, pasayuvchi trendda esa dinamik qarshilik vazifasini bajarishi mumkin. Narx MA chizig'iga tegib, undan qaytishi savdoga kirish uchun signal bo'lishi mumkin.

3-Usul: MA Kesishmasi (Crossover)

Bu usulda ikkita MA ishlatiladi: biri tez (qisqa davrli, masalan 50 EMA), ikkinchisi sekin (uzoq davrli, masalan 200 EMA).
• "Oltin Kesishma" (Golden Cross): Tez MA sekin MA'ni pastdan yuqoriga kesib o'tsa — bu kuchli sotib olish signali.
• "O'lim Kesishmasi" (Death Cross): Tez MA sekin MA'ni yuqoridan pastga kesib o'tsa — bu kuchli sotish signali.

Dars Xulosasi

Harakatlanuvchi o'rtachalar — bu trendni kuzatuvchi (trend-following) indikator. Ular kelajakni bashorat qilmaydi, balki joriy holatni tasdiqlaydi. MA'larni hech qachon yolg'iz ishlatmang, ularni doim boshqa tahlil vositalari bilan birgalikda qo'llang.